Ahmet Barış Durukan

Kardiyovasküler cerrahi, kalp ve kan damarlarını etkileyen durumların tedavisine odaklanan ve kardiyovasküler hastalıkları tedavi etmeyi amaçlayan özel bir tıp alanıdır. Kalp ve damar cerrahları 6 yıllık tıp eğitiminin ardından 5 yıllık kalp ve damar cerrahisi uzmanlık eğitimini tamamlarlar.

Kalp ve damar sağlığı, kalbi ve kan damarlarını etkileyen ve hafiften ağıra kadar değişebilen durumlardan etkilenebilir. Ayrıca kardiyovasküler hastalıklar dünya çapında en yaygın ölüm nedenidir. Her yaştan bireyin kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riski yadsınamaz. Bu nedenle kardiyovasküler cerrahi üniteleri hastanelerin önemli branşlarından biridir.

Kalp ve Damar Cerrahisi - Kalp Hastalığı Türleri

Kalp ve damar hastalıklarının çeşitli tedavi yöntemleri vardır ve bunlar hastalığın türüne, seyrine ve hastanın mevcut durumuna göre değerlendirilir. Bunların önemli bir bölümünü cerrahi tedaviler oluşturmaktadır ve kalp cerrahları aşağıda en yaygın olanları da dahil olmak üzere bu hastalıkların çeşitli türlerini tedavi etmektedir.

Koroner Arter Hastalığı

Bu, plak birikiminin kalbe kan taşıyan arterlerin daralmasına veya tıkanmasına neden olduğu birçok yaygın dolaşım hastalığından biridir. Angina (göğüs ağrısı) ve kalp krizi koroner arter hastalığının olası sonuçlarıdır. Bu sorun, vücudun başka bir bölgesinden alınan sağlıklı bir kan damarı kullanılarak tıkalı arterin etrafına bir bypass yapılmasını içeren koroner arter bypass ameliyatı gibi tekniklerle kardiyovasküler cerrahi ile tedavi edilebilir.

Kalp Kapağı Hastalığı ve İlgili Sorunlar

Kalbin dört kapakçığı organ içindeki kan akışını kontrol etmeye yardımcı olur. Bu kapakçıklar, kalp yetmezliği gibi sorunlara neden olabilecek yaralanma veya hastalık gelişirse etkili bir şekilde çalışmayabilir. Kapak sorunları kardiyovasküler kapak cerrahisi ile düzeltilebilir veya değiştirilebilir.

Kalp Krizi

Bir veya daha fazla koroner arter daraldığında veya tıkandığında, kalp kan akışını kaybeder ve bu da kalp krizine neden olur. Bunun sonucunda kalp kası uzun süreli zarar görebilir. Kardiyovasküler cerrahi, tıkalı arteri açmak için küçük bir balonun kullanıldığı anjiyoplasti veya koroner arter bypass ameliyatı gibi tekniklerle kalp krizlerini tedavi etmek için kullanılabilir.

Kalp Yetmezliği

Bu durumda kalp, vücudun gereksinimlerini karşılamak için yeterli kan pompalayamaz hale gelir. Koroner arter hastalığı, aşırı tansiyon ve kalp kapakçıklarıyla ilgili sorunlar gibi çok sayıda durum buna katkıda bulunabilir. Kalp kapakçığı ameliyatı ve koroner arter baypas greftleme, kalp yetmezliğini tedavi etmek için yapılabilecek kardiyovasküler cerrahi operasyonlarına iki örnektir.

Aort Anevrizması

Vücudun ana atardamarı olan aortta tedavi edilmeyen bir çıkıntı, yırtılma riski oluşturur. Hasarlı aort segmenti kardiyovasküler cerrahi yoluyla değiştirilebilir veya onarılabilir.

Atriyal Fibrilasyon

Atriyal fibrilasyon, daha yüksek inme riski de dahil olmak üzere çeşitli kalp hastalıklarına ve sorunlarına neden olabilen düzensiz bir kalp atışıdır. Anormal elektrik sinyallerini engellemek için kalpte yara dokusunun oluşturulduğu Maze prosedürü gibi teknikler aracılığıyla, atriyal fibrilasyonu tedavi etmek için kardiyovasküler cerrahi kullanılabilir.

Bu kapsamlı bir liste olmamakla birlikte, yukarıda bahsedilenler kardiyovasküler cerrahi ile tedavi edilebilecek kardiyovasküler hastalık türlerine birkaç örnektir.

Yaygın Kalp Ameliyatı Türleri Nelerdir?

Koroner bypass ameliyatı

Kalbi besleyen damarların tıkanması (koroner arter hastalıkları), kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi hastalıklar en sık görülen ölüm nedenleri arasındadır. Koroner arterlerin daralması veya tıkanması kalbin beslenememesi ve işlevini yerine getirememesi ile sonuçlanır. Koroner anjiyografi ile tıkalı veya daralmış koroner damar kısmı tespit edildikten sonra bypass ameliyatı planlanır.

Bu kalp ameliyatı ile beslenemeyen kalp dokusu vücudun başka bir yerinden (örneğin bacak toplardamarı veya başka bir atardamar) alınan bir damar ile kana ulaştırılır. Hastanın durumuna bağlı olarak koroner bypass ameliyatları kalp-akciğer makinesi ile veya kalp-akciğer makinesi olmadan (atan kalpte) gerçekleştirilebilir.

Kardiyotorasik cerrahi

Kardiyotorasik cerrahi, kalp, yemek borusu, akciğerler ve göğüs duvarını etkileyen hastalıkları ve durumları tedavi eden bir kardiyotorasik cerrahı içeren bir ameliyat türüdür. Bu ameliyat türü koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği ve akciğer kanseri gibi çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılabilir. Kardiyotorasik cerrahinin bir parçası olan bazı standart prosedürler koroner arter bypass ameliyatı, kalp kapakçığı ameliyatı ve akciğer nakli ameliyatıdır.

Kalp kapakçığı ameliyatı

Kalp kapağı ameliyatı, hasarlı bir kalp kapağını onarmak için kullanılır. Hasarlı veya hastalıklı bir kapakçığın değiştirilmesi gerektiğinde, prosedüre kalp kapakçığı değiştirme ameliyatı denir. Kalpte dört kapakçık (aort, mitral, triküspit ve pulmoner kapakçıklar) bulunur ve bunlar kalbin içindeki kan akışını düzenlemeye yardımcı olur.

Bu kapakçıklar hasar görür veya hastalanırsa, düzgün çalışmayarak kalp yetmezliği gibi sorunlara neden olabilirler. Kalp kapağı değiştirme ameliyatı, etkilenen kapağı onarmak veya mekanik ya da biyolojik bir kapakla değiştirmek için kullanılabilir.

Karmaşık aort ameliyatları

Aort damarının yüksek basınca maruz kalarak yırtılması ve duvar tabakalarının birbirinden ayrılması sonucu aort diseksiyonu veya damar genişlemesi sonucu oluşan anevrizmaların cerrahi tedavileri bu grupta yer almaktadır.

Kalp tümörü ameliyatları

Kalbin miyokardiyum, endokardiyum, epikardiyum ve perikardiyum katmanlarının herhangi birini veya tamamını içeren tümörlerin cerrahi tedavisidir.

Kalp pili yerleştirilmesi

Elektrik iletim sistemindeki sorunlar nedeniyle yavaşlayan ve zayıflayan kalbe destek olan kalp pillerinin yerleştirilmesi ve kalp yetmezliğinin tedavisi için uygulanan cerrahi operasyonlardır.

Kalp zarının cerrahi işlemleri

Perikardiyektomi ameliyatı kalp zarının kalınlaştığı ve kalbin fonksiyonlarını yerine getirmesini engellediği durumlarda yapılmalıdır. Bu tür ameliyatlara perikard ameliyatları denir.

Tekrarlayan kalp ameliyatları (reoperasyon)

Daha önce kalp ameliyatı geçirmiş hastalarda, çoğu profesyonel merkezde yapılması gereken yüksek riskli reoperasyonlar bu grupta yer almaktadır.

Ventriküler destek cihazı sistemleri (VAD)

Son dönem kalp yetmezliği olan hastalarda kalbe kan pompalama görevini üstlenen ileri teknoloji yapay kalp destek cihazlarının yerleştirildiği ameliyatlardır.

İn vitro geçici yaşam desteği (ECMO)

Hayatı tehdit eden kalp ve akciğer yetmezliği durumlarında, bu organların görevini üstlenen ECMO cihazının takıldığı ameliyatlardır.

Kalp nakli ameliyatları

En ciddi kalp hastalığı vakalarını iyileştirmek için yapılan cerrahi bir uygulamadır. Kalp hastalığı tedavisi olarak, doku uyumu olan bir donör ceset bulunması halinde kalp nakli operasyonu gerçekleştirilebilir.

Arter hastalıkları

Arteriyel sistemin tıkayıcı hastalıkları (ateroskleroz) ve uygunsuz genişleme (anevrizma) başlıca damar hastalıklarıdır. Anjiyografi sonrası bu tür sorunlar teşhis edilirse atardamar ameliyatları yapılır. Tıkayıcı plakların çıkarılması ve damara cerrahi bypass planlanması bu ameliyatlarda en sık kullanılan tekniklerdir.

Toplardamar hastalıkları

Toplardamar sisteminin en bilinen hastalıkları olan varis ve diğer venöz hastalıkların tedavisi için yapılan ameliyatlardır.

Konjenital kalp defektleri ve pediatrik cerrahiler

Anne karnında kalbin kusurlu gelişimi kalpte delik, darlık, yanlış damar bağlantısı gibi anormalliklere yol açabilir. Bu gibi durumların tedavisi doğumsal kalp cerrahisi ile gerçekleştirilir. Bu sorunlar bebeğin ya da çocuğun sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için risk oluşturabileceği gibi hayati tehlike de oluşturabilir.

• Hipoplastik Sol Kalp Sendromu: Kalbin sol tarafında yer alan yapılarda gelişim geriliği vardır. Erken tanı çok önemlidir ve kademeli bir cerrahi tedavi planı yapılmalıdır.
• Total Pulmoner Venöz Dönüş Anomalisi: Akciğerlerden kalbe kan getiren damarların yanlış yere bağlandığı nadir görülen bir doğumsal kalp hastalığıdır. Tedavisi ameliyat ile yanlış damar yapısının düzeltilmesidir.
• Trunkus Arteriosus: Kalpten sadece bir büyük damarın çıkması durumudur. Ventriküler septal defekt (VSD) ile birlikte görülme olasılığı da vardır. Erken tanı ve cerrahi tedavi gerektirir.
• Triküspit Atrezisi ve Pulmoner Atrezisi: Her ikisi de kalp kapakçıkları ile ilgili doğumsal yapısal sorunların görüldüğü hastalıklardır. Tedavileri farklı tekniklerle yapılabilen cerrahi operasyonlardır.
• Büyük Arterlerin Transpozisyonu (TGA): En sık görülen ve en önemli doğumsal kalp anomalilerinden biridir. Aort sağ ventriküle bağlı olduğu için oksijenden fakir venöz kan vücuda pompalanır. Pulmoner arter sol ventriküle bağlı olduğu için oksijenden zengin kan akciğerlere geri pompalanır. Bu büyük arterlerin transpozisyonu, bebeğin doğumdan itibaren risk altında olduğu ve acil cerrahi operasyon gerektirdiği anlamına gelir.
• Fallot Tetralojisi (TOF): Fallot tetralojisinde dört doğumsal sorun bir arada bulunur:
• Kalpten akciğerlere giden arter (pulmoner arter) kapak darlığı,
• Sol ve sağ ventriküller arasında açıklık (ventriküler septal defekt -VSD-)
• Aortun sağ ventriküle doğru yer değiştirmesi.
• Sağ ventrikülün kalınlaşması (hipertrofi). Cerrahi düzeltme ameliyatı şarttır.
• Aort Koarktasyonu: Aortta daralma problemidir ve ameliyat ile tedavi edilebilir.
• Aort Darlığı: Aort kapak darlığı (aort stenozu) sol ventrikül ile aort arasındaki kan akışını engelleyen bir durumdur. Doğuştan aort darlığının en sık görülen tipi aort kapak darlığıdır. Ameliyat gerekliliği, iyileşme eğilimi ve darlığın ciddiyetine göre belirlenir.
• Atriyoventriküler Septal Defekt (ASD): Kalbin kulakçıklar olarak bilinen yapıları olanatriyumlar arasındaki duvarın (septum) tam olarak kapanmaması, yani sağ ve sol kulakçık arasında geçiş olması sorunudur. Ameliyat gerekliliği, iyileşme eğilimi ve sorunun ciddiyetine göre belirlenir.
• Ventriküler Septal Defekt (VSD): VSD, kalbin iki karıncığı arasındaki duvarda bulunan bir deliktir. Ameliyat gerekliliği iyileşme eğilimi ve sorunun ciddiyetine göre belirlenir.
• Patent Duktus Arteriosus (PDA): Kan pulmoner ven ile aort arasında akar. Cerrahi operasyonla aradaki geçit kapatılarak tedavi gerçekleştirilebilir.

Kalbinize İyi Bakın!

Tüm kardiyovasküler cerrahi türleri, yüksek düzeyde beceri ve uzmanlık gerektiren karmaşık ve hassas prosedürlerdir. Tipik olarak, hastaları için mümkün olan en iyi sonucu sağlamak için tıbbi profesyonellerden oluşan bir ekiple yakın bir şekilde çalışan kardiyovasküler cerrahlar tarafından gerçekleştirilirler. Bir kalp ameliyatının potansiyel risklerini ve faydalarını tıbbi ekibinizle görüşmeniz ve karar vermeden önce seçeneklerinizi dikkatlice değerlendirmeniz önemlidir.

Türkiye Sağlık Bakanlığı tarafından desteklenen USHAŞ, sağlık hizmetlerini uluslararası alanda tanıtmak amacıyla kurulmuştur. Ayrıca, doğal güzellikleri, zengin tarihi ve kültürü ve yüksek kaliteli sağlık hizmetleri ile Türkiye'ye sağlık turizmini kolaylaştırmak amacıyla HealthTürkiye kurulmuştur. Eğer bir sağlık turizmi seyahati planlıyorsanız, Türkiye sizin için ideal bir destinasyondur.